บานไม่รู้โรยดอกขาว สมุนไพรเพื่อสุขภาพ แก้ตกขาว แก้ไข้ทับระดู

บานไม่รู้โรยดอกขาว สมุนไพรเพื่อสุขภาพ แก้ตกขาว แก้ไข้ทับระดู  

บานไม่รู้โรย (Gomphrena weed) มีถิ่นกำเนิดในประเทศบราซิล, ปานามา และ กัวเตมาลา เป็นพืชล้มลุกในสกุลบานไม่รู้โรย ดอกมีสีม่วง แดง ขาว ชมพู และม่วงอ่อน



โดยเฉพาะ บานไม่รู้โรยดอกขาว ไม้มงคลที่มีความเชื่อว่า จะช่วยส่งเสริมดวงในเรื่องของความรักให้มั่นคงและยั่งยืน ตามบ้านของพ่อหมอแม่หมอ ก็ยังปลูกอย่างน้อยบ้านละสามสี่ต้น เพื่อเอาไว้บูชาพระ ทำให้หิ้งพระของหมอยาทุกบ้าน มักไม่เคยขาดดอกไม้ชนิดนี้เลย หรือบางบ้านปลูกเป็นรั้วกั้นขอบแนวชัดเจน ป้องกันหมูหมากาไก่ ไม่ให้มาวุ่นวาย

โดยมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Gomphrena globosa L. อยู่ในวงศ์ AMARANTHACEAE หรือมีชื่ออื่นๆ...กระล่อม ตะล่อม ดอกสามเดือน สามปีบ่เหี่ยว เป็นพืชล้มลุก ลำต้นตรง โคนต้นราบไปกับดิน มีรากตามข้อ ลำต้นมีสีแดง กิ่งอ่อนมีขน ใบยาวปลายมน ตรงข้ามกันเป็นคู่ มีดอกเล็กๆอยู่บนก้านช่อดอก มี 3 สี คือ สีขาว สีม่วงเข้ม และสีชมพู

คนอีสานสมัยก่อน ปลูกบานไม้รู้โรยกันทุกบ้าน โดยภายในห้องพระ มีโต๊ะหมู่บูชา หรือหิ้งพระ ที่มักจัดเครื่องบูชาทุกวันพระใหญ่ ด้วยกรวยเครื่องบูชา ที่มีดอกบานไม่รู้โรยใส่ไว้บนยอด มักใช้เป็นดอกสีขาว สีที่ใช้ในการบูชาพระ รวมทั้งประเพณีต่างๆ อย่างงานบุญผเวส ก็มีการจัดทำเป็นข้าวตอกดอกไม้ เป็นเครื่องบูชากันทุกปี เมื่อถึงรอบปีต้องเปลี่ยนใหม่ แต่ถ้าดอกบานไม่รู้โรยยังไม่เหี่ยว ก็ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยน จึงเป็นที่มาของบานไม่รู้โรย

นอกจากจะเอาไว้ประดับ และทำดอกไม้บูชาแล้ว บานไม้รู้โรยดอกตุ่มสีขาว ยังมีสรรพคุณทางยา ที่ใช้กันแทบทุกภาคอย่าง...ไข้ทับระดู ที่ได้ทำให้ผู้หญิงต้องทุกข์ทรมาน ด้วยอาการปวดหัว ตัวร้อนข้างใน จึงให้นำดอกบานไม่รู้โรย มาต้มดื่มแก้ไข และอีกโรคหนึ่งคือ...ตกขาว ที่เป็นความไม่สมดุลมาจากภายใน ควรต้องจัดการอย่างเร่งด่วน อีกทั้งใช้ต้มดื่มแก้ยาสั่ง โดยนำไปใช้ร่วมกับไผ่จืด เพื่อทำเป็นยาแก้หอบหืด แก้ไอ ขับปัสสาวะ เป็นต้น

Photo By pbmgarden

ตำรับยา ยาแก้ไข้ทับระดู

บานไม่รู้โรยดอกขาวทั้งห้า 1 กำ บานไม่รู้โรยดอกแดงทั้งห้า 1 กำ ให้นำมาต้มดื่มครั้งละ 1 แก้ว หรือใช้ดื่มแทนน้ำ โดยเอาบานไม่รู้โรยดอกแดงและดอกขาวต้มดื่ม หรือลูกใต้ใบกับบานไม้รู้โรยดอกขาวดอกแดง มาต้มสลับกัน (ถ้าไข้ทับระดูมาก่อนระดู เอาดอกแดงไว้บน แต่ถ้าไข้ทับระดูมาก่อน ให้เอาดอกขาวไว้บน) 3 กำ ต้มแก้ไข้วันละ 1 กำ มาต้มดื่มจนจืด หรือบานไม่รู้โรยดอกขาวทั้งห้า กับว่านกีบแรดทั้งห้า ต้มดื่มจนจืด หรือดื่มแทนน้ำ

ยาช่วยขับระดูขาวในสตรี

นำทั้งต้น (ราก ลำต้น ดอก) มาต้มให้น้ำออกสีเหลือง หนึ่งในสองส่วน และนำมาดื่มอย่างน้อยวันละ 2-3 ครั้ง (หรือดื่มจนกว่าอาการจะดีขึ้น)

ยาแก้ผู้หญิงตกขาว

นำราก-ดอกบานไม่รู้โรยดอกขาว ต้มน้ำดื่ม

ยาแก้ระดูขาว

บานไม่รู้โรยดอกขาวทั้งราก 1 ต้น ข้าวเย็นเหนือ 1 บาท ข้าวเย็นใต้ 1 บาท ตะไคร้ 20 บาท และเกลือ...ใส่ลงไปมากๆยิ่งดี แล้วก็นำมาต้มน้ำดื่ม

ยาแก้อาการประจำเดือนมาไม่ปกติ

นำดอกบานไม่รู้โรยดอกขาว ประมาณ 10-20 ดอกต่อน้ำ 1 ลิตร มาต้มน้ำให้เดือด จนน้ำเหลือประมาณ 1 แก้ว (ด้วยไฟอ่อนๆ) แล้วนำมาดื่ม

ยาแก้ปัสสาวะขัด ปวดท้องน้อย ปวดหลัง ปวดเอว และมดลูกไม่เข้าอู่

โดยตำรับที่ 1 บานไม่รู้โรยดอกขาวทั้งห้า 1 กำ คัดเค้าน้อย 3 กีบ และคัดเค้าใหญ่ 3 กีบ ให้นำมาต้มน้ำดื่มครั้งละ 1 แก้ว หรือใช้ดื่มแทนน้ำ

ตำรับที่ 2 บานไม่รู้โรยดอกขาวและดอกแดง ทั้งห้า 1 กำ ไผ่จืดทั้งห้า 1 กำ โดยนำมาต้มน้ำดื่มครั้งละ 1 แก้ว หรือดื่มแทนน้ำจนกว่าจะหาย อ
ยาแก้ไอ ปวดศีรษะ

นำบานไม่รู้โรยดอกขาว มาตากให้แห้งราว 3 วัน นำมาต้มดื่ม (ดอกประมาณ 1-2 กำ ต่อน้ำ 1 ลิตร ) และควรดื่มเมื่อมีอาการไอหรือปวดศีรษะ

ยารักษาโรคหอบหืด

นำดอกบานไม่รู้โรยดอกขาว ราว 10-20 ดอก ต่อน้ำ 1/2 - 1 ลิตร ต้มน้ำเดือด จนเหลือน้ำ 1 แก้ว (ต้มด้วยไฟอ่อนๆ) และนำมาดื่ม 2 -3 ครั้งต่อวัน

ยาแก้โรคปวดตามข้อเข่า

นำบานไม่รู้โรยดอกขาวทั้งห้า 1 กำ เครือเขาแกรบ 3 กีบ มาต้มกับน้ำดื่มครั้งละ 1 แก้ว ทั้ง 3 เวลาเช้ากลางวันและเย็น หรือนำมาใช้ดื่มแทนน้ำ


ที่มา... yingthai-mag